Süt dişlerinin sürmesinden başlayarak kalıcı dişlerin çıkmasına kadar devam eden bu süre hayat boyunca karşılaşılan ağız ve diş sağlığı problemlerinin temelinin atıldığı dönemdir. Bu dönemi sağlıklı bir şekilde atlatan herkes ileri yaşlarda da daha az sağlık problemi yaşar.
Pedodonti; diş sürme bozukluğunun önlenmesi, süt dişlerini çürükten korumak, süt dişi ve kalıcı dişlerin çürük tedavisi, erken diş çekimi nedeniyle oluşan boşlukların ileride dişin sıralanmasına zarar vermemesi için apareylerle korunması ve dişsiz doğan çocuklara çocuk protez yapılması gibi birçok uygulamayı içerir.
0-18 yaş grubu çocuklar çocuk diş hekimliğinin çalışma alanı içerisine girer. Süt dişlerinin bakımı ve çürümelerini önleme, kalıcı dişlerin sağlıklı bir şekilde çıkmasını sağlama ve çenenin gelişimini ve büyümesini izleme gibi tedavileri kapsar.
Süt dişleri ortalama 4-6. aydan itibaren sürmeye başlar. 3 yaşına gelindiğinde ağızda yaklaşık 20 tane süt dişi çıkmış olur. Yanlış beslenme ve yetersiz ağız hijyeni gibi nedenlerden çocuklarda süt dişi çürümesi çok yaygın görülen bir sorundur. Özellikle geceleri tatlandırıcılı süt verilmesi, yalancı emziğin reçel ve bal gibi tatlı gıdalara batırılarak verilmesi ve diş fırçalamaya özen gösterilmemesi dişlerin erkenden çürümesine neden oluyor.
Biberonla süt ya da mamanın özellikle uyku boyunca alınması sonucu oluşur. İlk dişler sürerken şekerli sıvılarla beslenme iki yaşından önce dişlerin şiddetli bir şekilde çürümesine yol açabilir.
Diş çürüğü anneden çocuğa kolayca bulaşabilir. Özellikle annenin geleneksel ancak yanlış alışkanlıkları nedeniyle bu mikroplar çocuğa kolayca geçebilir. Örneğin, annenin mamayı ağzına alarak soğutup çocuğa vermesi, biberonun sıcaklığını ağzına alarak kontrol etmesi kendi ağzındaki çürük yapıcı mikroorganizmaların bebeğe geçmesine neden olur. Bu mikroorganizmalar sert diş yüzeyi üzerine tutunabildiklerinden ilk dişlerin sürmesiyle birlikte inanılmaz boyutlarda çoğalarak çürüğe neden olur.
Ebeveynler çocuklarının beslenme alışkanlıklarına dikkat etmeli ve çocuklarını şekerli yiyeceklerden uzak tutmalıdır. Serbest şeker içeren yiyecekler yerine daha besleyici fakat çürüğe neden olmayan yiyecekler tercih edilmelidir. Örneğin çikolata, şeker, gofret gibi gıdalar yerine meyve, lifli sebze, kuruyemiş gibi gıdalar verilebilir. En önemlisi, erken yaşlarda diş fırçalama alışkanlığının kazandırılmasıdır.
Çürük süt dişleri hem çocuğun kendisi için hem de kalıcı dişlerin gelişimi bakımından son derece zararlıdır. Çürük süt dişlerinin kökünde bir süre sonra enfeksiyon gelişir. Bu enfeksiyon altta gelişmekte olan dişlerin minelerinde kalıcı lekelenmelere sebep olabilir.
Çürük süt dişleri hayati organları bile etkileyen enfeksiyonlara neden olabilir. Örneğin kalp, eklemler böbrekler, bu enfeksiyonların etkisi altında kalan organlardır. Bu nedenle süt dişleri düşecek diye kesinlikle ihmal edilmemeli, mutlaka tedavi edilmelidir.
Özellikle azı dişlerinin çiğneme yüzeylerinde yiyeceklerin kolayca yerleşebilecekleri ince yarıklar ve çukurlar bulunur. Çocuklar, arka dişleri iyice fırçalayamadıkları için çürükler genellikle önce arka dişlerden başlar.
Bu dişleri çürüğe karşı korumak için fissür örtücüler uygulanır. Bu maddeler şeffaf ya da opak beyaz mine renginde olup estetik olarak hiçbir sakınca teşkil etmez. Dişlerin üzerine yapıştırılan bir örtücüyle 10-15 yıl gibi uzun bir süre dişler çürüğe karşı koruma altına alınır. Ağrısız bir işlem olduğu için anestezi gerektirmez.
Çocuklarda florlu diş macunlarının kullanılmasına yaklaşık 4 yaşından sonra başlanmalıdır. Çünkü çocuklarda yutma refleksi ancak 4 yaşından sonra tam olarak gelişme gösterir. Bu yaşa kadar florlu diş macunu kullanılırsa macunla beraber yutulan flüorit, dişlerin minesinde kalıcı lekelenmelere sebep olabilir. Bu gelişimsel bozukluklara fluorozis denir. Bu nedenle bu yaşa kadar olan çocukların dişlerini suyla ya da flor içermeyen bir macunla fırçalamaları gerekir.
